NEDEN İKİ(2) BURUN DELİĞİ VAR?

İki burun deliğimizin olması, “nazal siklus (döngü)”e olanak sağlar. Yaklaşık her 4 saatte bir, burun deliklerimizden biri diğerine göre daha fazla şişer ve bu şişkin olan delikten çok az hava girişi olur. Bu süre sonunda, diğer burun deliği şişer ve daha önce az çok tıkalı halde olan burun deliğinin şişkinliği inerek normal hava akışı tekrar sağlanır. Her 10 kişiden 8’inde görülür. Bu görev değişimi (bir nevi vardiyalı çalışma) sayesinde, burun deliklerimiz iş yükünü paylaşırlar.

Akciğerlere ulaşmaması gereken toz, mukus(sümük) ve diğer maddeler, “siliya” denen burun kılları tarafından tutulur. Siliyanın bu görev esnasında kurumaması için ara sıra dinlenmesi gerekir. İşte bunun için burun delikleri görev paylaşımı yaparlar. Amaç, burunun görevini başarıyla sürdürmesini sağlayarak akciğerleri korumaktır. İşte bu korumayı sağlayan “nazal siklus”tur. Nazal siklus’un olmasını sağlayan ise iki burun deliğinin olmasıdır.

Çoğu zaman, bir burun deliği diğer burun deliğine kıyasla daha az havanın geçmesine izin verir ve burundan hava akışı birkaç saatte bir değişir. Yavaşlayan hava akışı, artan kan akışından kaynaklanan burun içindeki dokunun şişmesinden kaynaklanır. Burundaki özelleşmiş duyu hücrelerini kullanarak koku alırız ve bazı koku kimyasallarının bu reseptörlere bağlanması diğerlerinden daha fazla zamana ihtiyaç duyar. Bu nedenle, hava akımının düşük olan bir burun deliği, yavaş hareket eden kokuların algılanması için zaman kazandırarak bize daha geniş bir koku aralığı sağlar.

ABD’de yapılan bir araştırmada, burun deliklerinin birbirinden farklı çalıştığı ve ikisinin de kendilerine özgü koku alma duyuları olduğu ortaya kondu. 

Hakemli dergi Current Biology’de 3 Kasım’da yayımlanan makaleye göre beyin, her bir burun deliğinden giren kokuları ayrı ayrı işleme ve bunları bir bütün halinde sentezleme yeteneğine sahip.

Pensilvanya Üniversitesi, Barrow Nöroloji Enstitüsü ve Ohio State Üniversitesi’nden araştırmacılar çalışmalarında, çalışmalarında, beyinlerine elektrot yerleştirdikleri 10 epilepsi hastasını incelediler.

Her denemede üç farklı kokudan biri ve temiz hava burun deliğinden birine ya da her ikisine birden aynı anda üflendi.

Birkaç saniye sonra katılımcılardan hangi kokuyu hangi burun deliğinden aldıklarını söylemeleri istendi. 

Araştırmacılar aynı anda, elektrotlar aracılığıyla beyin hareketlerini kaydetti.

Deneyin sonunda, her burun deliğine aynı koku peş peşe verildiğinde beyin aktivitelerinin benzer ancak aynı olmadığı görüldü.

Bu durum, her iki deliğin bir nebze olsun birbirinden bağımsız hareket ettiğine işaret ediyor.

Öte yandan burun deliklerinden aynı anda koku alındığı zaman da beyinde iki farklı aktivite görüldü.

Aralarındaki süre çok kısaydı fakat araştırmacılar, bu durumun da burun derinliklerinin her zaman uyumlu olmadığına da işaret ettiğini söyledi.

İkisi birlikte daha iyi çalışıyor

Aynı gözler ve kulaklarda olduğu gibi iki burun deliğine sahip olmanın faydalı olduğu gerçeği yadsınamaz.

Kokuları tanımak ve daha hızlı tespit etmek söz konusu olduğunda iki burun deliğinin daha iyi performans sağladığı görüldü. 

Araştırmacılar çalışmalarında, “İki burun deliğinden gelen koku bilgisi, insanın piriform korteksinde geçici olarak ayrılıyor” dedi.

Bilim insanlarına göre koku algılama süreçlerini daha iyi anlamak, nöroloji ve sinir bilim alanındaki çalışmalara da önemli katkılar sunabilir.


Independent Türkçe, Science Alert, Medical Xpress